Wat ons verbindt, zijn onze verhalen

Haar boek ‘Gouden Jaren’ staat al 29 weken in de Nederlandse top 5 van best verkochte boeken. Aan de hand van verhalen over het dagelijks leven beschrijft Annegreet van Bergen de welvaartsgroei van de afgelopen halve eeuw. Verhalen die zorgen voor herkenning en verbondenheid.

Verse ananas

‘Op een ochtend, een paar jaar geleden, was ik een ananas aan het schoonmaken, toen ik er plotseling bij stilstond hoe bijzonder ik die vrucht vroeger vond. Mijn vader, een bedrijfsleider bij een drukkerij, kreeg met kerst een verse ananas als relatiegeschenk. Dat was iets geweldig unieks voor mijn zusje en mij. We kenden ananas uit blik, maar dit, dit was iets heel speciaals. Zo is de ananas van een exoot verworden tot een alledaagse vrucht en daarmee een mooi voorbeeld van economische groei.’

Het verlangen om terug te blikken 

Gemekker over de crisis anno 2009 en onze neiging om ons druk te maken over de toekomst werd voor Annegreet de motivatie voor ‘Gouden Jaren’. ‘Mijn initiële insteek bij het boek was te laten zien hoe zeer het dagelijks leven erop vooruit is gegaan de afgelopen zestig jaar. Sinds de Tweede Wereldoorlog is het gemiddelde inkomen van de Nederlander namelijk verviervoudigd. Een ongekende groei, nooit eerder voorgekomen in de geschiedenis. Om dit te laten zien, moest ik vertellen wat economische groei inhoudt. Los van abstracte cijfers die het nieuws beheersen, wilde ik groei illustreren aan de hand van verhalen.’

Dat haar verhalen en voorbeelden zoveel herinneringen zouden oproepen bij haar lezers, had Annegreet niet verwacht. ‘Blijkbaar heb ik bij veel mensen iets los gemaakt. Ik ben nu in de zestig en heb met veel van mijn leeftijdsgenoten herinneringen opgehaald in het proces van het schrijven van het boek. En naar aanleiding van ‘Gouden Jaren’ spraken zoveel lezers me aan om te vertellen dat ze dingen herkenden in het boek. Velen wilden persoonlijke verhalen en voorvallen met me delen en zeiden me: “Zo ging het vroeger ook bij ons thuis!” Verhalen over het verleden zorgen op die manier voor grote verbondenheid.’

Voor jongeren gaat het niet om herkenning, maar om een openbaring van een wereld die relatief kort geleden bestond en toch zeer verschilt van hun huidige realiteit. Het kan een hernieuwde interesse tussen generaties opleveren. ‘Ik ving een gesprek op over het boek tussen een oma en een kleinkind. Het jongetje vroeg: “Hadden jullie vroeger dan geen iPad? En geen telefoon? En ook geen televisie? Maar oma, waren er dan wel huizen?”’

‘Als jongetje zijnde…’

Het vertellen van verhalen over vroeger heeft Annegreet niet van een vreemde. ‘Mijn vader vertelde heel veel over vroeger. Hij begon dan met de inleiding: “Als jongetje zijnde…” en dan wisten mijn zusje en ik dat er een heel verhaal zou volgen. Het blijkt in de genen te zitten.’

Tijdens het schrijven van het boek moest Annegreet ook eigen aannames uit haar jeugd rechtzetten. ‘Zo dacht ik dat mijn ouders extreem zuinig waren, omdat ze zoveel hergebruikten. Lucifer-stompjes, plastic zakjes, alles kreeg een tweede of zelfs derde leven. Door in gesprek te gaan met zoveel mensen in het onderzoek voor mijn boek kwam ik erachter dat half Nederland dat destijds deed.’

Het boek zorgde daarnaast voor een terugkeer van herinneringen en beelden die helemaal op de achtergrond waren geraakt. ‘Door stil te staan bij het verleden kwamen er zoveel mooie dingen terug. Lang niet alles staat in het boek, dus misschien komt daar ooit nog eens een roman over. Het materiaal ligt al klaar, want ik heb meer dan een kuub aan dagboeken. Voordat ik doodga, wil ik die allemaal nog eens doorlezen. Waarschijnlijk met het schaamrood op de kaken, maar het is een schat aan herinneringen.’

Een boek blijft bewaard 

Het project ‘Gouden Jaren’ is nog niet volledig afgerond. ‘Omdat ik merk dat het zoveel bij mensen oproept, krijgt het een vervolg. Veel mensen zeggen: “Ik zou ook mijn herinneringen voor mijn kinderen op willen schrijven.” Daarom komt er een soort doe-boek waarin mensen bij verhalen en foto’s van historische gebeurtenissen en algemeen herkenbare situaties hun eigen ervaringen kunnen opschrijven. Vaak is dat nodig om mensen aan het vertellen te krijgen. Vraag je je oma naar haar liefdesleven, dan is dat een moeilijke start. Pas als je vraagt over haar herinneringen aan carnaval, begint ze te vertellen over haar eerste vriendje.’

Moet het geen online document worden, aansluitend op de digitale ontwikkelingen? ‘Een boek blijft bewaard, dat is mijn stellige overtuiging. Ik heb eens iemand horen beweren dat er in latere tijden weinig meer bekend zal zijn van de twintigste eeuw, juist door alle technologische ontwikkelingen. Bestanden gaan verloren, techniek vernieuwd waardoor ouder materiaal niet meer toegankelijk zal zijn. Maar boeken blijven voor iedereen beschikbaar.’

_________________

Door Anne Brugts, content manager

Over ons: Story Terrace helpt klanten om samen met een professionele schrijver persoonlijke verhalen vast te leggen in prachtige boeken. Onze schrijvers hebben diverse achtergronden en interesses, maar delen één passie: het weergeven van personen aan de hand van beeldende anekdotes en levendige verhalen.

Voor meer informatie over het laten opschrijven van verhalen, stuur een e-mail naar info@ of neem contact op via ons contactformulier.