Door Daan Borrel, gastschrijver Story Terrace

If you’re going to San Francisco…

Over de levenscyclus van festivals

Een strak blauwe lucht, groen gras, wat opgedroogd modder aan de zijkant van het veld. Een koud biertje in je ene hand, het blokkenschema in de ander. Niks aan de hand. Overal blije mensen. Sommigen dansen, anderen hangen of struinen wat. Voor je op het podium beginnen de eerste noten van je lievelingsband. Wie kent het ultieme festivalgevoel niet? Hupsend van het ene podium naar het volgende, zonnetje erbij en de hele dag muziek.

Hedendaagse festivalhype

Nederland en Engeland zijn festivallanden. In 2013 werden er in Nederland maar liefst 774 muziek-, theater- en cultuurfestivals georganiseerd, 5 keer zoveel als 30 jaar geleden. In Engeland werden er in datzelfde jaar alleen al 700 muziekfestivals georganiseerd − ter vergelijking: in 2004 waren dat er 100 − waar zo’n 6,5 miljoen bezoekers op af kwamen.

De traditionele uitgaanscultuur − kroegen en disco’s − heeft er last van; de organisator knijpt echter in zijn handjes. Zodra de bezoeker, of liever gezegd de consument, eenmaal binnen de hekken is, gaat hij of zij voorlopig ook niet meer weg. En dus wordt zowat elk evenement gretig in een festivalvorm gegoten. Festival betekent feest, en mensen willen nou eenmaal graag feest.

Huppelende rich kids

Toch zijn bovengenoemde aantallen zo’n beetje de max. Voor het eerst nam in 2013 het aantal festivals in Nederland niet meer toe, en hadden bestaande festivals meer moeite om bezoekers te trekken. In Engeland werden in 2011 en 2012 veel festivals afgezegd door slechte kaartverkoop, waaronder het bekende Glastonbury. De reden? Slecht weer, de Olympische spelen, maar vooral de economische crisis en verveelde bezoekers. Want hoe gelikter het festival, hoe verder de authentieke festivalsfeer te vinden is. Zelfs op Burning Man, ‘s werelds meest alternatieve en idealistische festival, huppelen de rich kids van Silicon Valley rond. Hoe is het festival, van oorsprong een subcultuur van rebelse jongeren, zo mainstream geworden?

Love-inns

De eerste popfestivals, de zogenaamde Love-inns waar het niet meer enkel om de muziek draaide, ontstonden tijdens de flowerpowertijd in de jaren 60 in San Francisco. Peace, love & music, was het motto. De idealistisch ingestelde hippies kwamen samen in natuurrijke omgevingen om hun idealen en engagement te delen, naar muziek te luisteren, underground radio te maken en − natuurlijk − drugs te gebruiken. De love-inns representeerden een echte levensstijl: de hippies trokken van, meestal gratis, festival naar festival. Woodstock is het bekendste, eerste en grootste festival uit die tijd. Er kwamen zo’n 400.000 antiburgerlijke bezoekers op af. Liedjes als If you’re going to San Francisco en All you need is love stammen uit deze wilde periode.

Eerste festivals Engeland en Nederland

De festivalvorm bereikte Nederland en Engeland snel. In Engeland ontstonden in begin jaren zestig al grote jazz- en bluesfestivals. Eind jaren zestig vormden zich de eerste popfestivals zoals we die nu nog kennen. Het Holland Pop Festival in het Kralingse bos is het eerste Nederlandse meerdaagse openluchtfestival. Het wordt gezien als het hoogtepunt van het Europese hippietijdperk: de helft van de 100.000 bezoekers kwam binnen zonder kaartje, en op liefdevolle wijze werd er wat af geblowd, gedanst en (naakt) gezwommen. Filmbeelden Holland Pop Festival

Van politiek naar boutique

Het Holland Pop Festival betekende echter ook een omslag. Festivals werden steeds groter, professioneler, commerciëler en publieksgerichter. Dat publiek in Nederland bleek trouwens minder ideëel dan in Amerika. Er waren minder urgente vraagstukken en de rebelse Engelse songteksten kwamen minder aan bij het publiek. De politieke boodschap verdween langzaam uit het festivalconcept. En herinnert iemand zich het naaktzwemmen nog?

Eind jaren negentig begon de groei van de kleine festivals, in Engeland beter bekend als het boutique-festival. Die trend zet tot vandaag de dag door, al lijkt de markt verzadigd. De meest succesvolle formules van tegenwoordig proberen de hippiesfeer van destijds uit te stralen − inmiddels misschien beter bekend als een Berlijnachtige setting. Intiem, authentiek, avontuurlijk en liefdevol. Zo bootst het Wilderness Festival in Oxfordshire met succes een echte hippie spirit na. Veel kampvuur, natuur en vrijzinnigheid.

De moderne hippie

Maar waar in Berlijn de underground scene een middel is voor mensen die zich niet anders kunnen veroorloven, en het festival voor de oude hippies de enige manier was om zich aan het burgerlijke leven te ontsnappen, lijkt het rauwe en authentieke randje in West-Europa vaak eerder een marketingtruc. Voor de meeste festivalgangers is het festival geen levensstijl, zoals het voor de oude, rondtrekkende hippies wel was. Dat zou geen mens zich immers tegenwoordig financieel kunnen veroorloven. Het is ‘’er fijn even tussen uit’’, uit dat dagelijkse, snelle en drukke leven. Het is georganiseerd feest vieren. Georganiseerd vrij zijn. Misschien wil de moderne festivalganger het liefst nog steeds een hippie zijn. Maar wel met een schoon bed om naar terug te keren.

 ___________

Over de auteur: Daan Borrel is naast schrijver voor Story Terrace ook freelance tekstschrijver en journalist voor o.a. NRC Handelsblad en nrc.next. 

 

 

 

Over ons: Story Terrace helpt klanten om samen met een professionele schrijver persoonlijke verhalen vast te leggen in prachtige boeken. Onze schrijvers hebben diverse achtergronden en interesses, maar delen één passie: het weergeven van personen aan de hand van beeldende anekdotes en levendige verhalen.

Voor meer informatie over het laten opschrijven van verhalen, stuur een e-mail naar info@ of neem contact op via ons contactformulier.

Deze maand geven we aandacht aan festivalherinneringen. Lees ook het interview met een festivalorganisator en andere verhalen. Wat is jouw meest bijzondere festivalherinnering?