Het belang van life writing

Elk wetenschapsgebied kent academische genieën die hun vakgebied tot in het kleinste detail kennen. Binnen de studie van life writing is Craig Howes dé persoon om te spreken. De directeur van het Centre for Biographical Research in Hawaii vertelt over de ontwikkelingen in life writing, het construeren van identiteit door Facebook en de in rap tempo toenemende interesse in het opschrijven van het eigen levensverhaal.

Hawaii als centrum

Een groene knop verschijnt op het scherm; meneer Howes belt in vanuit Honololu, Hawaii. Hij opent de Skype conversatie, stelt de camera in werking en duikt op in een – hoe kan het ook anders – kleurrijk Hawaii shirt.

Dat een onderzoekscentrum met internationale status op het afgelegen Hawaii gestationeerd is, kan opmerkelijk genoemd worden, erkent ook Howes: ‘Toen we midden jaren tachtig begonnen, was het idee dat Hawaii het centrum van wat dan ook kon zijn, een belachelijke gedachte. Maar door de opkomst van internet staan we nu continu in contact met de hele academische gemeenschap. Laat in de avond spreken we onze Europese collega’s over Skype en tegen het einde van onze werkdag zijn ze net opgestart aan de Oostkust van de VS.’

Van Rousseau naar je buurman

Volgens Howes is de interesse voor zijn vakgebied de afgelopen decennia snel toegenomen. ‘Vóór de jaren tachtig was de studie van life writing beperkt tot de traditie van het bestuderen van (auto-)biografieën als literaire teksten. De objecten van studie waren biografieën van “grote individuen”, dagboeken van de beroemden en notabelen, zoals die van Jean-Jacques Rousseau. Zeer Eurocentrisch van aard en vrij conservatief. Deze studie richtte zich daarnaast voornamelijk op stijl, vorm en tone of voice. Er werd maar weinig nadruk gelegd op wat we over hun tijd konden leren.’

Dit alles veranderde midden jaren tachtig. ‘In de Verenigde Staten en in Groot-Brittannië groeide de interesse in levensverhalen van “gewone” mensen. De andere tachtig procent van de bevolking – waaronder vrouwen, kleurlingen, armen, etc – werd nu ook als belangrijk beschouwd. En met het object veranderde ook de focus, aangezien de onderzoekers nu vooral geïnteresseerd waren in de manier waarop deze mensen hun identiteit construeerden. Het opbouwen van identiteit door middel van levensverhalen werd met name heel belangrijk in landen die aan het dekoloniseren waren. Dit had ook zijn effect op de regio’s die hun nationale identiteit aan het heroverwegen waren na een onderdrukking door totalitaire regimes – regio’s zoals Oost-Europa, Estland, Letland. Zij probeerden ruimte te creëren voor individuele stemmen die tot zwijgen waren gebracht door de Sovjets.’

Een gedeelde menselijkheid

Howes’ eigen belang in de studie van life writing heeft overeenkomsten met de bovenstaande interesse in de ‘gewone man’. ‘Life writing biedt de mogelijkheid om, tot op bepaalde hoogte, het leven van andere mensen te beleven en begrijpen. Mijn eigen, meest uitgebreide werk betrof de Amerikaanse gevangenen uit de Vietnamoorlog. Ik analyseerde wat er met hen gebeurde toen ze terugkeerden naar huis, hoe ze daarmee omgingen.’

‘Life writing heeft te maken met humanisme in het algemeen. Het betreft het leren van de condities waarin mensen leefden, hun geschiedenis en hoe ze hun levens construeerden. Dat heeft niet alleen een esthetische aantrekkingskracht, het schrijven van een aansprekend levensverhaal, maar er wordt ook een groot beroep gedaan op waarheidsvinding. Door het analyseren van levensverhalen kunnen we een gedeeld begrip van de wereld opbouwen en een gedeelde menselijkheid creëren. Het geeft mensen een gevoel van een gemeenschappelijkheid om te beseffen dat ze allemaal in een wereld leefden waarin ook Gandhi leefde, bijvoorbeeld.’

Selfies, Facebook en blogging

Ondanks de notie van de ivoren toren-academicus, richten Howes en zijn collega’s zich juist op de connectie met de buitenwereld en anticiperen ze op trends die in het dagelijks leven zichtbaar zijn. ‘Life writing is zo’n sterke kracht buiten de academische wereld. Reality televisie en biografische films behoren tot de meest populaire culturele uitingsvormen. Kijk naar de nominaties voor de Academy Awards – Boyhood, American Sniper, Selma – dat illustreert de enorme maatschappelijke interesse in life stories heel duidelijk.’ 

Een andere trend die Howes ziet, is de interesse die mensen tonen in hun eigen levensverhaal. ‘Er is een enorme toename in het aantal mensen die hun eigen levensverhaal of dat van hun familie willen construeren. Het kan bijna therapeutisch werken. Mensen willen hun geschiedenis uitpluizen en documenteren, om zin te geven aan hun eigen ervaring en achtergrond.’

Howes beargumenteert dat de mogelijkheden om vandaag de dag je leven te documenteren eindeloos zijn. ‘Neem selfies, bijvoorbeeld, of Facebook. Jonge mensen creëren en documenteren hun identiteit elke dag weer. Zij experimenteren met rolspellen en construeren verschillende identiteiten. Maar ze zijn hierin heel zelfbewust. Er hoeft niet per se een consistentie te bestaan tussen virtuele en non-virtuele levensverhalen.’

Mijn laatste vraag, of hij ooit zelf zijn leven gedocumenteerd heeft, beantwoordt hij ontkennend. ‘Hoewel ik mijn hele leven al bezig ben met het schrijven en bestuderen van de levens van anderen, heb ik zelf niet eens een dagboek geschreven.’ Een mooi nieuw project?

 ________________

Door Anne Brugts, content manager

Over ons: Story Terrace helpt klanten om samen met een professionele schrijver persoonlijke verhalen vast te leggen in prachtige boeken. Onze schrijvers hebben diverse achtergronden en interesses, maar delen één passie: het weergeven van personen aan de hand van beeldende anekdotes en levendige verhalen.

Voor meer informatie over het laten opschrijven van verhalen, stuur een e-mail naar info@ of neem contact op via ons contactformulier.